Montecchio 2

De vorige week waren we in Arezzo tijdens een antiekmarkt. Een tweede bezoek hebben we inmiddels achter de rug. Aan het eind van het voorlaatste blog schreef ik dat we in Arezzo op zoek gingen naar Guido, we vonden zelfs twee Guido’s.

In de film ‘La vita è bella’ speelt regisseur Roberto Benigni de hoofdpersoon Guido. Het eerste deel is opgenomen in Arezzo. We bekeken de film al voordat we de stad bezochten, altijd leuk om de locaties terug te vinden. Deze zijn met borden aangegeven. Voor de locatie van het tweede deel is om begrijpelijke redenen geen belangstelling.

Ook vonden we Guido Monaco, bekend geworden als Guido van Arezzo. Hem zochten we eigenlijk. Hij wordt in de stad geëerd met een straat, een plein en een standbeeld. Hoewel deze Guido leefde rond het jaar 1000 is het beeld pas gemaakt in 1882. Wel wat laat voor deze monnik, die zoveel heeft betekent voor de muziek. Een beetje kort door de bocht kun je zeggen dat hij de notenbalk heeft bedacht en ook het relatieve toonsysteem, zeg maar het do-re-mi. Als koormeester was hij er klaar mee dat de liturgische gezangen alleen mondeling, door voor- en nazingen, overgedragen konden worden aan de volgende generatie. Uitgaande van de hymne ‘Ut quéant laxis’ waarvan elke regel een toon hoger begint kwam hij tot de reeks ut, re, mi, fa, sol, la, het hexachord. Meer had hij kennelijk niet nodig. Ergens in de volgende duizend jaren is si, later ti nog toegevoegd, werd sol so en werd ut vervangen door do, waarschijnlijk omdat dat beter klinkt. Grappig is dat bijna een millennium later (1965) het omgekeerde, namelijk do re mi gebruiken voor een liedtekst, gedaan werd door Rogers en Hammerstein die voor the Sound of Music het DoReMi lied maakten.

En voor wie Arezzo ooit bezoekt: op de hoek Piazza Guido Monaco / Via Guido Monaco is een gelateria.

Wat heeft Arezzo meer te bieden? Nou, teveel om op te noemen. Kerken bijvoorbeeld…

Zo bekijken we de Duomo ofwel de kathedraal van Petrus en Donatus. Indrukwekkend zijn o.a. de plafondschilderingen.

De kleine Romaanse basiliek San Domenico heeft een mooie asymmetrische gevel met klokkentorentje. Binnen veel delen van fresco’s (veel is beschadigd in de loop der eeuwen) en een prachtig byzantijns kruis.

Een grote verrassing voor ons zijn de fresco’s van de Renaissance schilder (en wiskundige!) Piero della Francesca, (rond 1460) in de San Francesco kerk. (De kerk is gewijd aan de heilig Fransiscus, niet aan de schilder). We leren over de ‘Legende van het Ware Kruis’ die Piero in het koor van de kerk heeft geschilderd. Een prachtig verhaal dat door de schilder even prachtig in beeld is gebracht.

Als je door Italië reist word je bijna onontkoombaar geconfronteerd met beeldende kunst, tenzij je ergens op een strand blijft liggen. Voor wie nieuwsgierig is is er ongelofelijk veel te zien. Zoveel dat je aan het eind van de dag verzadigd raakt. De beelden die je echt hebben geraakt komen later weer terug. Zo werkt dat bij mij tenminste. Dat gebeurde o.a. met de Byzantijnen mozaïeken in Ravenna, en dat gebeurt nu met de fresco’s van Piero della Francesca. We ontdekken dat hij werd geboren in het nabije Sansepolcro, een kleine stad ten oosten van Arezzo. We bezoeken er zijn riante geboortehuis. De fresco’s die hij in dat huis heeft gemaakt zijn helaas verkocht aan een museum in Amerika. Je kunt inderdaad fresco’s van een muur verwijderen en verplaatsen.

In het Museo Civico, in dezelfde straat, is naast veel kunst van anderen Piero’s Resurrezione (opstanding van Christus) te bewonderen. In zijn tijd was in dit gebouw het stadsbestuur gevestigd. Zoals toen gebruikelijk is ook deze gebeurtenis qua landschap en kleding weergegeven alsof het zich in die tijd en op die plaats voltrok. Een intrigerend beeld van de essentie van het christelijk geloof.

In Milaan schijnt nog meer van Piero te zien te zijn. Wij blijven nog een paar dagen in Toscane. Maar Milaan ligt op de route naar huis!